“You Should Be Grateful”

Stories of Race, Identity, and Transracial Adoption

By Angela Tucker

Η ευγνωμοσύνη νιώθω πως είναι ένα από τα συστατικά της ευτυχίας. Το να απολαμβάνει κανείς στιγμές, όποτε αναλογίζεται αυτά (τα καλά) που έχει και νιώθει πως τα εκτιμά, γεμίζει εαυτό με ευτυχία. Από την άλλη, η φράση ‘πρέπει να νιώθεις ευγνώμων’ ακούγεται κάπως επιβλητική και απειλητική θα έλεγα. Ειδικά όταν αφορά την αίσθηση οφειλής, που η κοινωνία φαίνεται να επιτάσσει στα υιοθετημένα παιδιά. Η Angela Tucker τιτλοφορεί έτσι το πρόσφατο βιβλίο της, το οποίο πραγματεύεται -μεταξύ άλλων- την ανάγκη της για σύνδεση με τη βιολογική της μητέρα (και οικογένεια) και τον αγώνα της για αυτό, με όλες τις αγωνίες, τις ματαιώσεις και τα οφέλη που βίωσε και βιώνει.

Μετά την εμπειρία αρκετών αναγνωσμάτων που πραγματεύονται την τεκνοθεσία, το βιβλίο αυτό ήταν μοναδικό για μένα, μιας και γράφτηκε από υιοθετημένο (διαφυλετικά) άτομο του ‘σήμερα’, εκθέτοντας με ιδιαίτερα (ψυχ)αναλυτικό τρόπο τα βιώματα, τις εμπειρίες και τις προσλαμβάνουσες της ίδιας και των δεκάδων θετών ατόμων που η ίδια συμβουλεύει. Παρακάτω, κάποιοι από τους λόγους που νιώθω ‘ευλογημένη’ που είχα την ευκαιρία να διαβάσω αυτό το βιβλίο.

Αντιλήφθηκα τους γονείς της Άντζελα ως ‘ιδανικούς’. Φαίνεται να πληρούν όλους αυτούς τους ‘όρους’ που διαβάζουμε από επιστήμονες και θετούς ενήλικες ως απαραίτητους στο μεγάλωμα ενός θετού (μαύρου) παιδιού, π.χ. κατάφεραν να ενισχύσουν όλες τις περίπλοκες πλευρές της (θετής και μαύρης) ταυτότητάς του, ήταν πάντα ευγενικοί και συνήγοροι στις συνήθεις μικρο-επιθετικότητες (micro-aggressions) της κοινωνίας στα θετά (ή/και μαύρα) παιδιά και ήταν ανοικτοί, με απόλυτη και ειλικρινή αγάπη και υποστήριξη στη βιολογική οικογένεια του παιδιού τους αν και όσο το ίδιο επιθυμούσε κάθε φορά. Αυτή η συνθήκη μου φάνηκε ιδανική, μιας και οι δεκάδες μαρτυρίες που έχουμε από θετούς ενήλικες παγκοσμίως, αναφέρονται συχνά σε (πολύ) υπολειμματικό οικογενειακό περιβάλλον σε σχέση με τα παραπάνω και με τις δεκάδες άλλες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα θετά (και μαύρα) άτομα. Επομένως, η συγκεκριμένη μαρτυρία της Άντζελα ήρθε να μου δείξει αφενός την επίδραση της ‘τέλειας’ οικογένειας στη διαμόρφωση του ‘είναι’ ενός θετού (και μαύρου) παιδιού/ πλέον ενήλικα. Ταυτόχρονα μαρτυρά ποιες παραμένουν πιθανές προκλήσεις, δυσκολίες και ανησυχίες ενός θετού ατόμου που έζησε σε οικογένεια που κρίνω ως ‘υποδειγματική’ και προσπαθώ να κάνω βήματα για να ‘της μοιάσω’.

Την Άντζελα βρίσκω αξιοθαύμαστη ως άτομο και νιώθω απέραντη ευγνωμοσύνη που τη ‘γνώρισα’. Στο βιβλίο, μοιράζεται ανοικτά πλήθος σκέψεων, γεγονότων και συναισθημάτων που αφορούν την προσωπική της ζωή, με ειλικρίνεια, αυτογνωσία, σεβασμό και αγάπη προς τον εαυτό της και όλους τους ‘ήρωες’ του βιβλίου, καθώς και προς το αναγνωστικό της κοινό. Η έμπνευση και η μέριμνά της φαίνεται να είναι η υποστήριξη των υιοθετημένων ατόμων, είτε άμεσα είτε μέσω της ενδυνάμωσης και συμβουλευτικής που έμμεσα παρέχεται στους θετούς γονείς και ευρύτερη οικογένεια/ αναγνώστες. Φαντασιώνεται μη πυρηνικές οικογένειες, αλλά sonderspheres^*, να πλαισιώνουν κάθε θετό άτομο και μέσω της έκθεσης της επιστημονικής και βιωματικής της εμπειρίας παροτρύνει εμάς τους γονείς να νιώθουμε ‘μαζί με’ και όχι ‘απέναντι από’ τη βιολογική οικογένεια του παιδιού μας. Τα θετά άτομα ζουν μέσα σε ghost kingdoms^** και κάθε κομμάτι που συμπληρώνεται στο παζλ της ζωής τους συρρικνώνει το άγνωστο και φαντασιακό και εμπλουτίζει την ύπαρξη του ατόμου και την πραγματικότητά του.

Τέλος, μέσα από τις σελίδες του βιβλίου με αντιλήφθηκα δικαιωμένη και ευγνώμων που ανήκω στον Πελαργό. Από το 2018 φροντίζουμε να είναι τα παιδιά μας μαζί (στο βαθμό που δείχνουν να το θέλουν): σε playgroups, γιορτές, πολιτισμικά φεστιβάλ κ.α., με την πεποίθηση ότι τα ενδυναμώνει η συνύπαρξη με άτομα ίδιου παρελθόντος, (εξωτερικών και εσωτερικών) χαρακτηριστικών, εμπειριών, τύπου οικογένειας και ανησυχιών. Η Άντζελα -αν και σπάνια απόλυτη- είναι ξεκάθαρη: σε τέτοιες μικρο-κοινωνίες και συνθήκες ένιωσε πραγματικά να ανήκει (to belong), σε αντιδιαστολή με την ενσωμάτωση (to fit in) στην (εν πολλοίς λευκή και συμβατική) κοινωνία, που -σε γενικές γραμμές- βίωσε και βιώνει. Οργανώνοντας αυτές τις ημέρες τη συμμετοχή μας στο πρώτο summer camp του Συλλόγου μας, διαβάζω ταυτόχρονα (από την Άντζελα, σε δική μου ελεύθερη απόδοση): «τα summer camps θετών παιδιών που οργάνωναν και με πήγαιναν συστηματικά οι γονείς μου ως παιδί, είναι από τις πιο αξιομνημόνευτες και σημαντικές εμπειρίες που είχα ποτέ στη ζωή μου».

Το βιβλίο αυτό με συγκίνησε (και με εμπλούτισε) με πολλούς τρόπους, σε πολλά επίπεδα. Indeed, I am grateful, Angela Tucker!

Το άρθρο υπογράφει η Ελένη Αθανασοπούλου

^*O όρος εξηγείται τόσο στο βιβλίο, όσο και στην συνέντευξη που έδωσε η Άντζελα, εδώ: https://annehelen.substack.com/p/getting-rid-of-you-should-be-grateful

^**“The story of adoption is a ghost story, full of fantasy, mystery, and missing persons, who, for the most part, are “as if” dead, unlike respectable ghosts, who are unambiguously dead. These ghosts spring from the depths of the unresolved grief, loss, and trauma that (the adoption triad) has experienced. They represent the lost babies, the parents who lost them, and the parents who found them. Too dangerous to be allowed into consciousness, they are consigned to a spectral place I call the Ghost Kingdom. Search and reunion is an attempt by adoptees to reconnect with the ghost mother and father, and live the alternate life.”   –Betty Jean Lifton, Ph.D (Παρόμοιος ορισμός δίνεται και εντός του βιβλίου)